เป็นคำถามที่คุณแม่ถามมาบ่อยเลย คำตอบอยู่ในนี้นะคะ
ก่อนจะตอบ ก็ขออธิบายก่อนค่ะ ว่ามีรายละเอียดอื่น ๆ ที่ควรจะต้องคำนึงถึงด้วย ไม่ว่าจะเป็นอายุครรภ์ขณะที่อัลตราซาวด์ การใช้เครื่องมือ วิธีการวัด รวมไปถึงประวัติการฝากครรภ์และผลตรวจอัลตราซาวด์ก่อนหน้าที่มีทั้งหมด หมอจะต้องรีวิวทั้งหมดนี้ก่อนจึงจะตอบได้ว่า ควรเชื่ออายุครรภ์จากการคำนวณวิธีไหนมากกว่าค่ะ
สิ่งหนึ่งที่ควรต้องรู้ก่อนก็คือ ความแม่นยำของการคำนวณอายุครรภ์จากอัลตราซาวด์ในแต่ละไตรมาสมีความแม่นยำไม่เท่ากันค่ะ โดยการอัลตราซาวด์จะให้ความแม่นยำมากที่สุดโดยบวกลบไม่เกิน 5 วันที่อายุครรภ์น้อยกว่า 9 สัปดาห์ หลังจากนั้นความคลาดเคลื่อนจะเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ
เหตุเนื่องจากว่า ก่อนอายุครรภ์ 9 สัปดาห์จะเป็นช่วงที่เป็นระยะตัวอ่อน ซึ่งตัวอ่อนของมนุษย์จะเติบโตตามโปรแกรมที่ตั้งไว้ โดยไม่ได้มีปัจจัยอื่น ๆ มาเกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็นพันธุกรรมพ่อแม่ พันธุกรรมตัวอ่อน ภาวะโภชนาการของแม่ สภาพแวดล้อม หรือใดใดก็ตาม ตัวอ่อนของคุณแม่ตัวสูง ก็จะเติบโตใกล้เคียงกับคุณแม่ตัวเตี้ย ใกล้เคียงกับตัวอ่อนของเด็กที่ผิดปกติ ใกล้เคียงกับตัวอ่อนของคุณแม่ที่อ้วน ใกล้เคียงกับตัวอ่อนของคุณแม่ที่ขาดสารอาหาร สรุปง่าย ๆ คือ ถ้าวัดก่อน 9 สัปดาห์ และวัดอย่างถูกต้อง การวัดขนาดตัวอ่อนในช่วงนี้ก็จะบอกอายุของตัวอ่อนได้อย่างแม่นยำนั่นเองค่ะ
แต่เมื่อทารกโตขึ้นพ้นระยะตัวอ่อนจะเริ่มมีปัจจัยต่าง ๆ มามีผลต่อการเติบโตแล้วค่ะ ทั้งพันธุกรรมทารกเอง พันธุกรรมพ่อแม่ เชื้อชาติ สารอาหาร การทำงานของรก สิ่งแวดล้อม สารเคมี สารพิษต่าง ๆ มีผลต่อการเจริญเติบโตของทารกในสัดส่วนมากน้อยแตกต่างกัน หลังจากไตรมาสแรก (หลัง 14 สัปดาห์) เด็ก ๆ แต่ละคนก็จะโตด้วยอัตราที่แตกต่างกัน การวัดขนาดของทารกเพื่อคำนวณอายุครรภ์ในช่วงหลัง ๆ ยิ่งอายุครรภ์มากเท่าไหร่ ก็จะยิ่งมีความแม่นยำน้อยลงมากเท่านั้น
ในกรณีที่คุณแม่ตรวจอัลตราซาวด์ก่อน 9 สัปดาห์ (ส่วนใหญ่จะเริ่มเห็นทารกด้วยการอัลตราซาวด์ที่ประมาณ 6 สัปดาห์ขึ้นไป) แล้วพบว่า อายุครรภ์ที่ได้จากการวัด (โดยคุณหมอต้องวัดถูกแนวด้วยนะคะ) แตกต่างจากอายุครรภ์ที่คำนวณได้จากประจำเดือนครั้งสุดท้ายมากกว่า 5 วัน คุณหมอก็จะยึดอายุครรภ์จากอัลตราซาวด์เป็นหลัก และจะคำนวณตามนั้นตลอดไป ไม่มีการเปลี่ยนแปลงอายุครรภ์อีกแล้ว ภายใต้เงื่อนไขว่า ต้องวัดถูกระนาบและถูกตำแหน่งด้วยนะคะ
ถ้าหากเพิ่งได้อัลตราซาวด์ครั้งแรกหลังจาก 9 สัปดาห์ เราจะยอมรับความคลาดเคลื่อนที่มากกว่านั้น โดยช่วง 9 ถึงประมาณ 16 สัปดาห์ จะเปลี่ยนมานับอายุครรภ์ตามอัลตราซาวด์หากคลาดเคลื่อนจากประจำเดือนมากกว่า 7 วันขึ้นไปค่ะ
แต่ในกรณีที่มีผลอัลตราซาวด์ครั้งแรกที่อายุครรภ์น้อย ๆ ยืนยันแล้วว่าคุณหมอวัดถูกระนาบ ถูกแนว มีอายุครรภ์ที่แน่นอนแล้วจากการอัลตราซาวด์ครั้งก่อนหน้า อัลตราซาวด์ครั้งต่อ ๆ มา เราก็จะไม่ได้เปลี่ยนอายุครรภ์ไปมาตามอัลตราซาวด์แล้วนะคะ สมมติว่า มีหลักฐานถึงอายุครรภ์ที่แน่นอนแล้ว และวัดขนาดตัวเด็กได้น้อยหรือมากกว่าค่าปกติ เราก็จะแปลผลว่า เด็กอาจจะมีการเจริญเติบโตที่ผิดปกติและตรวจหาสาเหตุเพิ่มเติมค่ะ
โดยสรุป คือ
- อัลตราซาวด์จะมีความแม่นยำที่สุดที่อายุครรภ์น้อยกว่า 9 สัปดาห์ ยิ่งอายุครรภ์มากขึ้น ความคลาดเคลื่อนของการวัดจะยิ่งมากขึ้น ถ้าหากอายุครรภ์จากอัลตราซาวด์ต่างจากอายุครรภ์จากประจำเดือนเกิน 5 วันในช่วงนี้ จะเชื่อตามอัลตราซาวด์นะคะ
- หากกำหนดอายุครรภ์ด้วยวิธีที่ถูกต้องแล้ว จะยึดถือตามนั้น และไม่เปลี่ยนอีกแล้วตลอดการตั้งครรภ์ค่ะ ยกเว้นมีหลักฐานมาหักล้างว่าการกำหนดอายุครรภ์ครั้งแรกไม่ถูกต้อง
- การกำหนดอายุครรภ์แต่ละไตรมาสด้วยอัลตราซาวด์ มีวิธีมาตรฐานและเกณฑ์กำหนดไว้ชัดเจน การตรวจที่แม่นยำจำเป็นต้องทำตามเกณฑ์เหล่านั้นอย่างเคร่งครัดค่ะ
หมอเมษ์
Kapook Creator เป็นเนื้อหาที่นำเสนอโดยผู้สร้างสรรค์ที่เข้าร่วมโครงการ หากพบเนื้อหาที่ท่านเห็นว่าไม่ถูกต้องตามกติกา สามารถคลิกแจ้งปัญหาได้ที่นี่
