โยไคพาเหรด : ขบวนภูตพิศวงจากญี่ปุ่น นิทรรศการสัญจรของเหล่าภูตผีตามความเชื่อโบราณของชาวญี่ปุ่น

          หลอนไปกับ โยไคพาเหรด : ขบวนภูตพิศวงจากญี่ปุ่น นิทรรศการที่พาภูตผีของญี่ปุ่นมาให้เราชมอย่างใกล้ชิด ตั้งแต่ภูตน่ากลัวสยองขวัญไปจนถึงภูตน่ารักสุดคาวาอี้

          สวัสดี ! นี่เจ้าหนูรถตู้เอง เชื่อว่าใครหลาย ๆ คน คงเคยอ่านการ์ตูนมังงะแนวสยองขวัญหรือดูหนังผีของญี่ปุ่น และคงรู้จัก โยไค (Yokai) หรือ ภูตญี่ปุ่นที่เกิดขึ้นจากจินตนาการ ตามความเชื่อของชาวญี่ปุ่น เป็นส่วนหนึ่งของนิทานพื้นบ้านญี่ปุ่น และกลายเป็นวัฒนธรรมสำคัญที่ผู้คนชาวแดนปลาดิบสืบทอดกันมาอย่างยาวนาน วันนี้เจ้าหนูจะพาทุกคนไปร่วมสัมผัสโลกแห่งความลี้ลับกับ นิทรรศการโยไค : ขบวนภูตพิศวง งานนิทรรศการที่รวบรวมความรู้เกี่ยวกับโยไค ภูตผีปีศาจในตำนานญี่ปุ่นที่แฝงตัวอยู่ในทุกซอกมุมของชีวิตประจำวันในแต่ละยุคแต่ละสมัย วิวัฒนาการไล่เรียงตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยภายในนิทรรศการจะได้พบกับตำนานและเรื่องเล่าอันน่าขนลุกเกี่ยวกับโยไคหลากหลายชนิด และการจัดแสดงวัตถุ รวมถึงภาพวาดโบราณที่เกี่ยวข้องกับโยไค ใครที่ชอบความลี้ลับบอกเลยว่างานนี้ไม่ควรพลาดเลย ส่วนจะมีอะไรบ้างนั้น ตามเจ้าหนูไปดูกันดีกว่า

          โยไค (Yokai) คือ ภูตญี่ปุ่นในจินตนาการที่น่าดึงดูดและเป็นส่วนหนึ่งของนิทานพื้นบ้านญี่ปุ่นมายาวนาน เป็นสิ่งที่มีอำนาจเหนือธรรมชาติและทำให้รู้สึกถึงความเร้นลับ ความน่าตระหนกและความกลัว โดยโยไคนี้ได้อยู่ในห้วงความคิดและจินตนาการของชาวญี่ปุ่นมานานหลายศตวรรษ สามารถเห็นได้จากหลักฐานมากมาย ไม่ว่าจะเป็นภาพม้วนดั้งเดิม นิชิกิ-เอะ (ภาพพิมพ์สอดสี) ของเล่น และภาพยนตร์

          อย่างไรก็ตาม เมื่อวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนำความเปลี่ยนแปลงหลายด้านมาสู่ชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนในสังคม โยไคเองก็เปลี่ยนจากสิ่งที่ถูกมองว่าน่าสะพรึงกลัวไปสู่สิ่งที่มีเสน่ห์และเป็นมิตรกับมนุษย์มากขึ้น ในปัจจุบัน เราสามารถสัมผัสถึงความเป็นที่นิยมของโยไคได้อย่างชัดเจน และปฏิเสธไม่ได้ว่าโยไคได้กลายมาเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมญี่ปุ่นที่ทรงคุณค่าไม่เพียงแต่กับชาวญี่ปุ่น แต่ยังเป็นสิ่งที่ผู้คนทั่วโลกให้ความสนใจอีกด้วย

          เจแปนฟาวน์เดชั่น กรุงเทพฯ ร่วมกับสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ร่วมจัดงานนิทรรศการ โยไคพาเหรด : ขบวนภูตพิศวงจากญี่ปุ่น (Yokai Parade: Supernatural Monsters from Japan) คัดสรรโดย ยุโมโตะ โคอิจิ เผยแพร่ความรู้ที่เกี่ยวกับวัฒนธรรมโยไค โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายในการเข้าชม และเป็นนิทรรศการสัญจร จัดที่กรุงเทพฯ และขอนแก่น มีรายละเอียดดังนี้

• กรุงเทพฯ
  • วันที่ 15 มิถุนายน ถึงวันที่ 28 กรกฎาคม 2567 ตั้งแต่เวลา 10.30-19.00 น.
  • (หยุดทุกวันจันทร์)
  • สถานที่ ห้องแกลลอรี่ชั้น 1 TCDC กรุงเทพฯ

• ขอนแก่น
  • วันที่ 7 สิงหาคม ถึงวันที่ 8 กันยายน 2567 ตั้งแต่เวลา 10.30-19.00 น.
  • (หยุดทุกวันจันทร์)
  • สถานที่ ห้องแกลลอรี่ชั้น 1 TCDC ขอนแก่น

          ภายในนิทรรศการจะแสดงภาพโยไคที่ได้รับความนิยมในแต่ละยุคสมัยของญี่ปุ่น โดยแบ่งเป็น 4 ส่วน ได้แก่

          นิทรรศการส่วนนี้จัดแสดงภาพโยไคในสมัยเอโดะ ที่นิยมวาดภาพลงบนม้วนกระดาษทรงยาว จนกลายเป็นภาพม้วนที่บอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับโยไคในยุคนั้น ภายในนิทรรศการนี้มีตัวอย่างภาพม้วนที่น่าสนใจให้ชมมากมาย เช่น ภาพม้วนขบวนราตรีร้อยอสูร หรือ เฮียกกิ ยาเกียว เอมากิ ภาพวาดโยไคตลก ๆ แสดงท่าทางเสมือนมนุษย์ และหนังสือภาพสารานุกรมที่แจกแจงโยไคแต่ละประเภท ซึ่งเป็นการแสดงให้เห็นถึงการได้รับความนิยมที่กว้างขวางของภาพม้วนโยไคในสมัยนั้น

          โยไคในยุคนี้เปลี่ยนจากการวาดภาพมาเป็นการพิมพ์ภาพด้วยแม่พิมพ์ไม้ หรือ นิชิกิ-เอะ (ภาพพิมพ์สอดสี) เพื่อให้สามารถผลิตผลงานได้จำนวนมากขึ้น เข้าถึงคนมากขึ้น และมีราคาที่จับต้องได้มากขึ้นกว่าภาพวาดในอดีต จึงทำให้โยไคในยุคนี้จะมีความหลากหลายมากขึ้น ตอบโจทย์ความต้องการของผู้คน และมีความใกล้ชิดกับผู้คนมากขึ้น

          งานพิมพ์ภาพโยไคทำให้ช่องว่างระหว่างโยไคกับผู้คนแคบลง คนรู้สึกกลัวโยไคน้อยลง แถมยังเริ่มรู้สึกรักและเอ็นดูโยไคมากขึ้นด้วย นั่นจึงทำให้โยไคในยุคนี้ดูเป็นมิตรมากขึ้น หน้าตาน่ารักมากขึ้น จึงมีการนำมาทำเป็นเกมและของเล่นญี่ปุ่นให้คนเข้าถึงได้ง่ายมากขึ้น

          นิทรรศการส่วนนี้นำเสนอเรื่องราวของโยไคในยุคสมัยเมจิมาจนถึงปัจจุบัน ที่มีการศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับโยไคในแง่ของวิชาการมากขึ้น ด้วยการก่อตั้ง โยไคศึกษา โดยนักพุทธปรัชญาชื่อ อิโนะอุเอะ เอ็นเรียว และมีการศึกษาโยไคอย่างลึกซึ้ง ต่อมาในช่วงสงครามโลก แม้กระแสเรื่องโยไคจะซาไปบ้าง แต่โยไคก็ยังอยู่คู่ประเทศญี่ปุ่นอยู่เสมอมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

          เมื่อเวลาผ่านไป ภาพลักษณ์ของโยไคก็ค่อย ๆ เปลี่ยนแปลงไปตามสมัยนิยม จนในปัจจุบันเราจะเห็นโยไคที่มาในรูปแบบของของเล่น ของสะสม มังงะ อนิเมะ เกม ภาพยนตร์ที่มีความเป็น Pop Culture ตอบโจทย์คนรุ่นใหม่ ดูไม่น่ากลัวเช่นในอดีต จนได้รับความนิยมทั้งในญี่ปุ่นและประเทศอื่นอีกด้วย

          นิทรรศการสัญจร โยไคพาเหรด : ขบวนภูตพิศวงจากญี่ปุ่น งานนิทรรศการที่รวบรวมความรู้เกี่ยวกับโยไค ภูตผีปีศาจในตำนานญี่ปุ่นที่ก้าวผ่านพรมแดน และเป็นที่จับใจของผู้คนทั่วโลกจากความมีเสน่ห์อันไร้ข้อจำกัดด้านกาลเวลา ใครที่อยากร่วมค้นพบและเรียนรู้เข้าใจถึงการดำรงอยู่ของวัฒนธรรมโยไค ที่มีความเชื่อมโยงแน่นแฟ้นและส่งอิทธิพลต่อศิลปวัฒนธรรมและสังคมญี่ปุ่นที่ข้ามผ่านกาลเวลามาจนถึงปัจจุบัน ก็สามารถไปชมได้เลยที่ TCDC ไปรษณีย์กลางบางรัก ห้องแกลลอรี่ ชั้น 1 TCDC กรุงเทพฯ ตั้งแต่วันนี้ - 28 กรกฎาคม 2567 ตั้งแต่เวลา 10.30-19.00 น. (หยุดวันจันทร์)

          #YokaiParade #โยไคพาเหรดขบวนภูตพิศวงจากญี่ปุ่น #Yokai #นิทรรศการโยไคพาเหรด #นิทรรศการ #TCDC #เที่ยวกรุงเทพ #นิทรรศการกรุงเทพ #เที่ยวทั่วไทยไปกับเจ้าหนูรถตู้

ขอบคุณข้อมูลจาก : เฟซบุ๊ก The Japan Foundation, Bangkok และ เฟซบุ๊ก Thailand Creative & Design Center(TCDC)

รูปประกอบทั้งหมดในเนื้อหา : เจ้าหนูรถตู้ (ผู้เขียน)