อังกฤษเคยเป็นจักรวรรดิ แล้วทำไมประมุขไม่เรียกว่า ‘จักรพรรดิ’ ?
จักรวรรดิอังกฤษหรือจักรวรรดิบริติช (British Empire) คือจักรวรรดิที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์โลก
ช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ที่เป็นยุคพีคสุดของจักรวรรดิ จักรวรรดิอังกฤษครอบครองพื้นที่บนโลกถึง 35.5 ล้านตารางกิโลเมตร หรือคิดเป็น 1 ใน 4 ของพื้นที่โลก การครอบครองพื้นที่ครบทุกทวีป นำไปสู่ฉายา ‘จักรวรรดิที่พระอาทิตย์ไม่เคยตกดิน’
แต่ประเด็นน่าสนใจคือ องค์ประมุขของจักรวรรดิอังกฤษ กลับไม่ได้ถูกเรียกว่าจักรพรรดิ (หรือจักรพรรดินีในกรณีเป็นผู้หญิง) แต่ยังคงเป็นสถานะของกษัตริย์ (หรือพระราชินี) ทำไมถึงเป็นแบบนั้น?
ความหมายของจักรพรรดิโดยทั่วไปจะหมายถึง ‘ราชาเหนือราชา’ คือมีสถานะที่เหนือกว่ากษัตริย์ แต่สำหรับอังกฤษที่เป็นประเทศแม่แบบของระบอบกษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ และมีระบบการเมืองสำคัญอย่างรัฐสภา การมีประมุขที่สถานะเหนือกว่ากษัตริย์ จึงอาจขัดต่อระบอบการปกครองดังกล่าวได้
สหราชอาณาจักรที่เกิดจากการรวมตัวของราชอาณาจักรอังกฤษ ราชอาณาจักรสกอตแลนด์ และราชอาณาจักรไอร์แลนด์ (รวมถึงเวลส์ที่เป็นส่วนหนึ่งของอังกฤษ) ในทางกฎหมายถือว่าทั้งสามราชอาณาจักรมีสถานะที่เท่าเทียมกัน และกษัตริย์อังกฤษทรงเป็นประมุขของทั้งสามราชอาณาจักรนี้
ดังนั้นกษัตริย์อังกฤษจึงไม่จำเป็นต้องมีสถานะที่เหนือกว่ากษัตริย์ เพราะไม่มีกษัตริย์องค์อื่นในหมู่เกาะอังกฤษอีก
ยกตัวอย่างเช่นในปี 1801 พระเจ้าจอร์จที่ 3 ทรงปฏิเสธสถานะจักรพรรดิแห่งหมู่เกาะอังกฤษ (Emperor of the British Isles) โดยทรงใช้สถานะกษัตริย์แห่งบริเตนใหญ่ (อังกฤษและสกอตแลนด์) และไอร์แลนด์แทน
แต่ก็มีกรณียกเว้น อย่างเช่นในทศวรรษ 1870 เมื่ออินเดียตกเป็นอาณานิคมของจักรวรรดิอังกฤษอย่างเป็นทางการ สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียก็ทรงได้รับสถานะเป็นจักรพรรดินีแห่งอินเดีย (Empress of India) ทำให้ตั้งแต่นั้นประมุขของอังกฤษจึงมีสถานะเป็นจักรพรรดิ (หรือจักรพรรดินี) ของอินเดียจนถึงปลายยุค 1940 เมื่ออินเดียได้รับเอกราช
โดยเบนจามิน ดิสเรลี (Benjamin Disraeli) นายกรัฐมนตรีของอังกฤษในตอนนั้น ได้ออกความคิดเห็นว่า ประมุขของอังกฤษสามารถเป็นจักรพรรดิของอินเดียได้ เพราะมีราชอาณาจักรกึ่งเอกราชหลายแห่งภายในอินเดีย และไม่ขัดต่อระบอบการปกครองของอังกฤษ เพราะเป็นจักรพรรดิของอินเดียไม่ใช่ของอังกฤษ
References
Kapook Creator เป็นเนื้อหาที่นำเสนอโดยผู้สร้างสรรค์ที่เข้าร่วมโครงการ หากพบเนื้อหาที่ท่านเห็นว่าไม่ถูกต้องตามกติกา สามารถคลิกแจ้งปัญหาได้ที่นี่
