มนุษย์ถือกำเนิดที่แอฟริกา แล้วทำไมต้องเป็นแอฟริกา?
ถ้าถามว่าบรรพบุรุษของมนุษย์ถือกำเนิดขึ้นที่ไหน แน่นอนว่า เราก็ต้องตอบว่าทวีปแอฟริกา แต่สงสัยไหมว่า ทำไมต้องเป็นแอฟริกา ทำไมไม่เป็นทวีปอื่นล่ะ?
ถ้าอ้างอิงจากหนังสือ The Descent of Man ของนักบรรพชีวินวิทยาชื่อดังอย่าง ชาร์ลส์ ดาร์วิน (Charles Darwin) ที่ตีพิมพ์ตั้งแต่ปี 1871 ดาร์วินให้ความเห็นว่า เป็นไปได้ที่แอฟริกาเป็นแหล่งกำเนิดของมนุษยชาติ เพราะญาติที่ใกล้ชิดที่สุดของมนุษย์อย่างชิมแปนซีและกอริลล่าต่างก็อาศัยอยู่ที่นั่น
อย่างไรก็ตามดาร์วินตั้งข้อสังเกตว่า ในทวีปยุโรปเองก็เคยเป็นที่อยู่ของลิงขนาดใหญ่ที่สูญพันธุ์ไปแล้วเช่นกัน มันจึง ‘อาจ’ เป็นไปได้ไหมว่า บรรพบุรุษของมนุษย์อพยพจากยุโรปไปแอฟริกา
สุดท้ายดาร์วินจึงสรุปเพียงแค่ว่า “ไม่มีประโยชน์อะไรที่จะคาดเดาเรื่องนี้”
พอถึงช่วงต้นศตวรรษที่ 20 การค้นพบฟอสซิลโครงกระดูกของมนุษย์หลากหลายสายพันธุ์ ไม่ว่าจะเป็น ‘มนุษย์นีแอนเดอร์ทัล’ (Neanderthal) หรือโฮโม นีแอนเดอร์ทัลเอนซิส (Homo neanderthalensis) ในยุโรป
‘มนุษย์ชวา’ (Java Man) หรือโฮโม อีเร็กตัส (Homo erectus) ในอินโดนีเซีย รวมถึง ‘มนุษย์พิลท์ดาวน์’ (Piltdown Man) ในอังกฤษ (ที่ภายหลังถูกแฉว่าเป็นเรื่องหลอกลวง) เลยทำให้เกิดทฤษฎีว่า มนุษย์ถือกำเนิดขึ้นในยุโรปหรือไม่ก็เอเชีย กลายเป็นแนวคิดกระแสหลักที่นักวิชาการเชื่อถือในตอนนั้น
แต่กระแสหลักที่ว่านี้ ก็ต้องสั่นคลอนในปี 1924 จากการค้นพบกะโหลกชิ้นหนึ่งในเหมืองหินแห่งหนึ่ง ใกล้กับเมืองตอง (Taung) ในประเทศแอฟริกาใต้
นักบรรพชีวินวิทยาชาวออสเตรเลียชื่อ เรย์มอนด์ ดาร์ท (Raymond Dart) ทำการตรวจสอบกะโหลกดังกล่าว โดยเขาพบว่า กะโหลกชิ้นนี้ลักษณะคล้ายกับกะโหลกของลิง แต่มีฟันแบบมนุษย์ กะโหลกมีขนาดเล็กกว่ากะโหลกมนุษย์ไซส์ปกติ จึงเชื่อว่าเจ้าของกะโหลกมีอายุราว 3-4 ปี
เมื่อวัดขนาดสมองพบว่า มีขนาดเล็กกว่าสมองของมนุษย์ถึง 1 ใน 3 แต่รูที่ฐานกะโหลกศีรษะหรือที่เรียกว่า foramen magnum บ่งชี้ว่า สิ่งมีชีวิตนี้เดินสองขาและยืนตัวตรงเหมือนกับมนุษย์ และมีชีวิตอยู่ที่แอฟริกาใต้เมื่อราว 2 ล้านปีที่แล้ว
การค้นพบนี้ ทำให้เรย์มอนด์มั่นใจว่า นี่คือบรรพบุรุษหรือสายพันธุ์ของมนุษย์ที่เก่าแก่ที่สุด (ในตอนนั้น เพราะภายหลังค้นพบบรรพบุรุษมนุษย์ที่เก่าแก่กว่านั้น) โดยเขาตั้งชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า ‘ออสตราโลพิเทคัส แอฟริกานัส’ (Australopithecus africanus) ที่แปลว่า ลิงทางใต้ของแอฟริกา (southern ape of Africa) และมีชื่อเล่นว่า ‘Taung Child’
“(นี่คือ) เผ่าพันธุ์วานรที่สูญพันธุ์ไปแล้ว ซึ่งอยู่ตรงกลางระหว่างแอนโทรพอยด์ (สัตว์จำพวกลิงทั้งมีและไม่มีหาง) กับมนุษย์” ข้อความบางส่วนจากวารสาร Nature ปี 1925
ทว่าการค้นพบของเรย์มอนด์ กลับไม่ได้รับความน่าเชื่อถือจากนักวิชาการส่วนใหญ่ เพราะพวกเขามองว่า กะโหลกนี้เป็นของลิงมากกว่าจะเป็นมนุษย์ จึงไม่ควรนับญาติกับมนุษย์ แถมบางคนยังมองว่า การตั้งชื่อ Australopithecus africanus ของเรย์มอนด์ยังดูตลก เพราะมันคือการผสมระหว่างภาษาละตินกับกรีก
แต่การค้นพบฟอสซิลมนุษย์โบราณที่มีอายุหลักล้านปีขึ้นไปอีกหลายแห่งในแอฟริกาตั้งแต่ทศวรรษ 1930 ก็ทำให้ทฤษฎีที่ว่า มนุษย์มีจุดกำเนิดที่แอฟริกาได้รับความน่าเชื่อถือในท้ายที่สุด จนทำให้แอฟริกาถูกขนานนามว่า ‘Cradle of Humankind’ หรือจุดกำเนิดของมนุษยชาติ
อ้างอิง
HistofunDeluxe
Kapook Creator เป็นเนื้อหาที่นำเสนอโดยผู้สร้างสรรค์ที่เข้าร่วมโครงการ หากพบเนื้อหาที่ท่านเห็นว่าไม่ถูกต้องตามกติกา สามารถคลิกแจ้งปัญหาได้ที่นี่
