ทำไมคนไทยเรียกญี่ปุ่นว่า ‘ญี่ปุ่น’
ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีมนต์เสน่ห์และประวัติศาสตร์อันยาวนาน เรารู้ดีว่าคนไทยเรียกประเทศนี้ว่า ‘ญี่ปุ่น’ แต่เคยสงสัยไหมว่า ทำไมต้องใช้คำนี้ เพราะเรารู้มาว่า คนญี่ปุ่นเรียกประเทศของพวกเขาว่า ‘นิปปง’ (Nippon) หรือ ‘นิฮง’ (Nihon) รวมถึงในภาษาอังกฤษก็เรียกญี่ปุ่นว่า ‘เจแปน’ (Japan) แล้วคำเหล่านี้เกี่ยวข้องอะไรกับญี่ปุ่นของคนไทยหรือเปล่า?
ย้อนกลับไปในศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสตกาล ในเอกสารของจีนได้ปรากฏคำที่ใช้เรียกญี่ปุ่นว่า ‘วอ’ (倭) หรือญี่ปุ่นอ่านว่า ‘วะ’ ที่มีความหมายว่า เตี้ยแคระหรือยอมจำนน โดยใช้เรียกผู้คนบนเกาะคิวชูและภูมิภาคคันโตของเกาะฮนชู ซึ่งตรงกับยุคยาโยอิ (Yayoi Period) ของญี่ปุ่น
การที่จีนใช้คำว่าวอหรือวะในการเรียกญี่ปุ่น อาจดูเหมือนเป็นการเหยียดหรือใช้ในเชิงลบ แต่นักวิชาการหลายคนก็มองว่า คำว่าวออาจจะมีความเก่าแก่กว่านั้น และไม่ได้มีความหมายเชิงลบในทีแรก
อย่างไรก็ตามต่อมา ญี่ปุ่นได้เปลี่ยนความหมายของคำว่าวอหรือวะที่ถูกจีนเรียก โดยนำคำพ้องเสียงอย่างคำว่า ‘เหอ’ (和) ที่แปลว่าสงบสุขหรือสามัคคี แต่ญี่ปุ่นอ่านออกเสียงว่าวะเหมือนกัน มารวมกับคำว่า ‘ต้า’ (大) ที่แปลว่ายิ่งใหญ่ กลายเป็น 大和 หรือญี่ปุ่นอ่านว่า ‘ยามาโตะ’ ที่เป็นอีกหนึ่งชื่อของญี่ปุ่นในยุคโบราณเช่นกัน
จนกระทั่งช่วงศตวรรษที่ 7 ในเอกสารของจีนยุคราชวงศ์ถัง ได้ปรากฏชื่อเรียกใหม่ของญี่ปุ่นคือ ‘รื่อเปิ่น’ (日本) หรือที่ญี่ปุ่นอ่านว่า ‘นิปปง’ (Nippon) หรือ ‘นิฮง’ (Nihon) นั่นเอง คำคำนี้มีความหมายว่า ถิ่นกำเนิดของดวงอาทิตย์หรือดินแดนอาทิตย์อุทัย และเป็นชื่อที่ญี่ปุ่นเรียกตัวเองจนถึงทุกวันนี้
เหตุผลที่ญี่ปุ่นเรียกตัวเองว่านิปปงหรือนิฮง มาจากความผูกพันระหว่างชาวญี่ปุ่นกับดวงอาทิตย์ และยังเชื่อมโยงกับความเชื่อและตำนานปรัมปราของญี่ปุ่นที่ว่า ชาวญี่ปุ่นคือลูกหลานของอะมะเตราสุ (Amaterasu) เทพีแห่งดวงอาทิตย์ นอกจากนี้อาจเกี่ยวข้องกับการที่ญี่ปุ่นตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของจีน
แม้ว่าญี่ปุ่นจะเรียกตัวเองว่านิปปงหรือนิฮง แต่คำว่าวะที่เคยเป็นชื่อเรียกของญี่ปุ่น ก็ยังคงปรากฏจนถึงปัจจุบัน อย่างเช่นคำว่า วาโชกุ (和食 washoku) ที่หมายถึงกรรมวิธีปรุงและรับประทานอาหารแบบดั้งเดิมของญี่ปุ่น หรือจะเป็นเนื้อวากิว ( 和牛 wagyu) ที่แปลว่า วัวญี่ปุ่น
แล้วจากนิปปงหรือนิฮง กลายเป็นญี่ปุ่นที่คนไทยเรียกได้อย่างไร เรื่องนี้มีต้นตอจากรื่อเปิ่นที่คนจีนเรียก แต่เป็นการอ่านแบบจีนสำเนียงอื่นที่ไม่ใช่จีนกลาง
อย่างเช่น จีนกวางตุ้งอ่านว่า ‘หยัดปุ๋น’ จีนฮกเกี้ยนอ่านว่า ‘หยิดปุ้น’ จีนแต้จิ๋วอ่านว่า ‘หยิกปุ้ง’ จีนแคะอ่านว่า ‘หงิดปุ้น’ รวมถึงจีนเซี่ยงไฮ้ที่อ่านว่า ‘เจปเปิ่น’
ส่วนอีกข้อสงสัยหนึ่ง ก็คือที่มาของคำว่า ‘เจแปน’ (Japan) ว่ากันว่าต้นตอของคำนี้ ย้อนกลับไปในศตวรรษที่ 14 ในบันทึกของมาร์โค โปโล (Marco Polo) นักเดินทางชาวเวนิสที่รับใช้ราชสำนักจีนยุคราชวงศ์หยวน ได้เรียกญี่ปุ่นว่า ‘ชิปังกู’ (日本國 | Cipangu หรือ Zipangu) สันนิษฐานว่ามาจากภาษาจีนสำเนียงอู๋หรือไม่ก็สำเนียงหมิ่นใต้ รวมกับคำว่า ‘กั๋ว’ (國) ที่แปลว่าประเทศหรืออาณาจักร
ต่อมาในศตวรรษที่ 16 ในบันทึกของชาวโปรตุเกส ได้ปรากฏคำอย่างเช่น Jepang, Jipang, หรือ Jepun ที่พ่อค้าชาวโปรตุเกสได้ยินมาจากชาวมลายูและชาวอินโดนีเซียอีกทอดนึง ส่วนภาษาอังกฤษปรากฏคำนี้ครั้งแรกในปลายศตวรรษที่ 16 แต่เขียนเป็นคำว่า Giapan ก่อนที่จะกลายเป็น Japan ในเวลาต่อมา
ติดตามช่องทางอื่น ๆ ของ Histofun Deluxe
อ้างอิง
- หนังสือ ญี่ปุ่น ประวัติศาสตร์แห่งอำนาจ จากเทพเจ้าถึงซามูไร. กรกิจ ดิษฐาน. สำนักพิมพ์ยิปซี (2021)
- Unseen Japan. How Nihon Became Japan: the Etymology of Japan in English.
- Japan Today. Why is Japan called ‘Japan’ and not ‘Nihon?’.
HistofunDeluxe
Kapook Creator เป็นเนื้อหาที่นำเสนอโดยผู้สร้างสรรค์ที่เข้าร่วมโครงการ หากพบเนื้อหาที่ท่านเห็นว่าไม่ถูกต้องตามกติกา สามารถคลิกแจ้งปัญหาได้ที่นี่
