ชวนอ่าน ความรักของเจน แอร์ หนึ่งในวรรณกรรมคลาสสิกชิ้นเอกของโลก

          เช้านี้จัดชั้นหนังสือใหม่ ทำให้ได้ถ่ายรูปปกหนังสือวรรณกรรมชิ้นเอกของโลก เรื่อง ความรักของเจน แอร์ เขียนโดย ชาร์ลอตต์ บรอนเต นักประพันธ์เรืองนามชาวอังกฤษ

          ฉันจำได้ว่าอ่านวรรณกรรมรักเรื่องนี้ตั้งแต่ยังเป็นวัยรุ่น จากตู้หนังสือที่บ้านลุง สวรรค์ในโลกหนังสือครั้งแรกในชีวิต อาจนับได้ว่านี่เป็นนวนิยายรักคลาสสิคเรื่องแรกที่อ่านในชีวิต และจำความรู้สึกประทับใจและซาบซึ้งถึงเรื่องราวได้ดีแม้ผ่านมาร่วมสามสิบกว่าเกือบจะสี่สิบปีแล้ว

          เมื่อเติบโตขึ้นและมีความฝันที่จะมีตู้หนังสือส่วนตัว ซึ่งในวันนี้ก็เป็นจริงแล้ว

          ฉันพบว่าซื้อหนังสือซ้ำบ่อยมาก หนังสือดีเมื่อได้พบแล้วจะต้องซื้อไว้ก่อน มีเวลาอ่านได้มากน้อยแค่ไหนไม่เป็นไร

          วรรณกรรมเรื่อง ความรักของเจน แอร์ นี้ มีผู้แปลออกมาหลายท่าน แต่ฉันก็ตามซื้อมาเก็บได้เพียงสองเล่มในรูป แน่ล่ะเรื่องประทับใจฉันต้องตามซื้อหามาเป็นเจ้าของอย่างแน่นอนตามความตั้งใจ แล้วก็ได้มาสองเล่มตามภาพ โดยผู้แปลสองท่าน

          ปกซ้ายมือในภาพเป็นของแพรวสำนักพิมพ์ แปลโดย “สดใส” ทราบว่าไม่ใช่ฉบับแปลครั้งแรก ในบทบรรณาธิการระบุไว้ว่า ก่อนหน้านี้มีผู้จัดพิมพ์เผยแพร่มาก่อนหน้านี้แล้วคือ “ความรักของเยน แอร์” โดยนักแปลหญิงบรมครูนาม “จูเลียต” นามปากกาของ ชนิด สายประดิษฐ์ คู่ชีวิตของ กุหลาบ สายประดิษฐ์ (ศรีบูรพา) ซึ่งก็คือเล่มขวามือที่จัดพิมพ์ขึ้นใหม่ในวาระ ครบรอบ 100 ปีชาตกาล ชนิด สายประดิษฐ์ เมื่อปี 2556

          ส่วนอีกฉบับคือ “เจน แอร์” แปลโดย ประเวศ ศรีพิพัฒน์ ซึ่งฉันยังไม่เคยเห็นตามร้านหนังสือ น่าจะพิมพ์ออกมานานมากแล้ว

          ในบทบรรณาธิการฉบับของแพรวสำนักพิมพ์ได้ให้ข้อมูลไว้ว่า เจน แอร์ ฉบับประเวศ ศรีพิพัฒน์ เป็นผู้แปลนั้น สำนักวีรธรรมจัดพิมพ์จำหน่ายในปี พ.ศ. 2517 ในฐานะชุดคู่มือวรรณคดีอังกฤษสำหรับประโยคมัธยมศึกษาตอนปลายและฝึกหัดครู เป็นการถอดความจากสำนวนเล่าใหม่ของ มาร์เกอรี่ กรีน (Margery Green) ฉะนั้นเนื้อหาภายในเล่มจึงเป็นบทคัดย่อ มิใช่ต้นฉบับสมบูรณ์จากปลายปากกาของชาร์ลอตต์ บรอนเต แต่อย่างใด

          วรรณกรรมชิ้นเอกเรื่อง เจน แอร์ นี้ มีผู้กล่าวว่าเค้าโครงเรื่องนี้ คือแบบฉบับของนวนิยายส่วนมากในยุคหลัง เนื้อเรื่องและเหตุการณ์ดำเนินไปในรูปแบบดั้งเดิม เพียงแต่เปลี่ยนรายละเอียดไปบ้าง เท่าที่ทราบเรื่องที่ได้รับการดัดแปลงเป็นนิยายไทย คือนวนิยายเรื่อง รักเดียวของเจนจิรา โดย นิดา

          จากวรรณกรรมเรื่องนี้ฉันประทับใจเรื่องราวความรักของเจน แอร์ เด็กสาวกำพร้า และมิสเตอร์โรเชสเตอร์ จนภายหลังเมื่อมีการสร้างภาพยนตร์ก็ติดตามไปชมเท่าที่จะหาชมได้ทุกเรื่อง เป็นเรื่องราวรักแบบในยุคเก่า เรียบเรื่อย ลึกซึ้ง กินใจ ผ่านกาลเวลานับจากวรรณกรรมชิ้นนี้เผยแพร่ก็ราวหนึ่งร้อยเจ็ดสิบสองปีมาแล้วนับตั้งแต่วันแรกที่ตีพิมพ์และเผยแพร่ที่ประเทศอังกฤษเมื่อเดือนตุลาคม ปี ค.ศ 1847

          จากความชื่นชมในวรรณกรรมต่อเนื่องมาติดตามชมภาพยนตร์เรื่องนี้ฉบับที่สร้างในปี 2011 ในเวลาต่อมา

          คำแถลงของผู้แปล : จูเลียต (ชนิด สายประดิษฐ์) เขียนไว้เมื่อ 10 กุมภาพันธ์ 2495

          ข้าพเจ้าตกลงใจจัดพิมพ์ ‘ความรักของเยน แอร์’ อีกครั้งหนึ่ง หลังจากที่ได้จับขึ้นอ่านอย่างพินิจพิจารณา ด้วยเห็นว่า Charlotte Bronte ผู้ประพันธ์มิได้ทิ้งลวดลายในการประพันธ์ของเธอให้เป็นที่เลื่องชื่อลือนามในทางวรรณคดีแต่ประการเดียว หากได้สอดแทรกอย่างแนบเนียน ด้วยสิ่งซึ่งมีคุณค่าแก่มนุษย์ทุกยุคสมัย คือความยึดมั่นอยู่แต่ในทางปฏิบัติที่ดีงามและเทิดทูนคุณธรรมขึ้นสูงเด่น เหนือความหลงติดอยู่แต่ในความหรูหราสะดวกสบายของชีวิต อันเป็นสิ่งที่ใครๆ ก็ยอมรับกันว่า สังคมเมืองไทยสมัยนี้ขาดแคลนอย่างยิ่ง

          สิ่งสำคัญประการสุดท้ายและสำคัญที่สุดก็คือ Jane Eyre เป็นนวนิยายอังกฤษเล่มแรก และอาจกล่าวได้ว่าเป็นเล่มที่มีอิทธิพลและได้รับความนิยมที่สุด ในการแสดงทัศนะใหม่ ที่ทันสมัยของฐานะสตรีในประชาคมอย่างถูกต้องแท้จริงชั่วกัปกัลป์ เยน แอร์ ผู้เป็นนางเอกของเรื่อง สามารถแสดงให้นายโรเชสเตอร์ผู้เป็นพระเอกได้สำนึกตระหนักว่า ตัวหล่อนผู้ต่ำต้อยยากจน แต่มีหัวใจเป็นอิสระ เป็นผู้ทัดเทียมกับเขา ผู้ทรงอำนาจและมั่งคั่ง หล่อนมีเลือดเนื้อและชีวิตจิตใจในความเป็นมนุษย์มากเท่ากับที่เขามี ทั้งหล่อนยังมีดวงหทัยสูงกว่าเขาอีกเล่า หล่อนนำชีวิตดำเนินไปภายใต้บัญชาของมโนธรรมของหล่อนเอง โดยปราศจากความประหวั่นพรั่นพรึง หล่อนสามารถดำรงชีพอยู่ได้ ‘โดยไม่จำต้องขายจิตใจของตนเพื่อซื้อความเกษมสำราญ’ และหล่อนเป็นผู้มี ‘ขุมทรัพย์ประเสริฐอยู่ภายในดวงหทัย’

          ความรักของเจน แอร์ หรือ เยน แอร์ เป็นเรื่องราวชีวิตของเด็กหญิงกำพร้าที่ถูกป้าใจร้ายส่งไปอยู่สถานเลี้ยงเด็กกำพร้า และเติบโตขึ้นมาอย่างลำบากแร้นแค้น เมื่อเธอเรียนจบ เธอได้โอกาสโบยบินสู่ชีวิตอิสระภายนอกสถานเลี้ยงเด็กกำพร้า ด้วยการประกอบอาชีพเป็นครู

          เธอได้รับโอกาสให้เป็นครูพี่เลี้ยงของเด็กหญิงทายาทของเจ้าของคฤหาสน์ธอร์นฟิลด์ ที่นั่นเธอได้พบกับชายหนุ่มผู้เคร่งขรึม เจ้าของคฤหาสน์ที่มีความลับและเรื่องราวเบื้องหลังที่ซ่อนเร้น ชายหนุ่มคนนี้คือมิสเตอร์โรเชสเตอร์ ผู้ที่ได้รับความรักจากเธอและสุดท้ายตัดสินใจแต่งงานกับเขา

          แต่ชีวิตหลังจากนั้นกลับไม่เป็นไปตามความฝันอันแสนหวาน เมื่อพบว่าชายที่รักนั้นซ่อนภรรยาเก่าที่วิกลจริตไว้ในคฤหาสน์ลึกลับ

          ข้าพเจ้าไม่ประหลาดใจตนเองที่วิ่งลงไปในห้องโถง ไปดูเวลาเช้าอันงดงามแห่งเดือนมิถุนายน ที่เพิ่งผ่านพ้นพายุเมื่อคืนนี้ ไปรับอากาศสดและสูดกลิ่นดอกไม้ทางประตูกระจกที่เปิดธรรมชาติดูสดชื่นเมื่อข้าพเจ้าเป็นสุข

          หญิงขอทานกับบุตรชายน้อยๆ ของหล่อนเดินเข้ามาสู่บ้าน แต่งกายกะรุ่งกะริ่ง และดูซีดเซียวทั้งสองคน

          ข้าพเจ้าวิ่งลงไปให้ทานเงินที่มีเหลืออยู่ติดกระเป๋า ประมาณสามหรือสี่ชิลลิงจะดีหรือชั่วหล่อนต้องมีส่วนร่วมในความสุขของข้าพเจ้า นกกากู่ร้องขัน แต่ไม่มีสิ่งใดน่าจะสุขเท่าความสุขในดวงใจของข้าพเจ้าเอง

          ความรักของเยน แอร์ แปลจากบทประพันธ์เรื่อง Jane Eyre ของนักประพันธ์สตรีชาวอังกฤษ Charlotte Bronte โดย จูเลียต (ชนิด สายประดิษฐ์)

          ได้ลงพิมพ์ครั้งแรกในหนังสือพิมพ์รายสัปดาห์ ‘ประชาชาติ’ ใน พ.ศ. 2478 ต่อมาได้จัดพิมพ์เป็นเล่มใน พ.ศ. 2482 และพิมพ์ครั้งที่สามในปี พ.ศ. 2495

          ในยุคต่อมา สำนักพิมพ์รวมสาส์น นำมาตีพิมพ์อีกครั้งในปี พ.ศ. 2513 นับใหม่เป็นครั้งที่หนึ่ง

          ส่วนปกฉบับภาพประกอบคือฉบับพิมพ์ครั้งที่สองในยุคหลังโดยสำนักพิมพ์แสงดาว ในปี พ.ศ. 2556 ในวาระครบรอบร้อยปีชาตกาลของ ชนิด สายประดิษฐ์

          ส่วนฉบับที่พิมพ์รวมเล่มโดยแพรวสำนักพิมพ์ ผู้แปลคือ ‘สดใส’ (ผู้ช่วยศาสตราจารย์สดใส ขันติวรพงศ์) พิมพ์รวมเล่มครั้งแรกเมื่อเดือนเมษายน 2550

• บันทึกการอ่านครั้งแรกเมื่อเดือนธันวาคม 2562
• ปรับแก้เพิ่มเติม 2565 ลงเฟสบุ๊คส่วนตัว เพจและบล็อก